16 juni 2023 by 
Oude Langendijk 14, Delft

Delftenaar Pieter Cnoll (1630-1672) is geboren in dit huis en wordt opperkoopman voor de VOC in Batavia. In 1665 laten hij en zijn vrouw Cornelia van Nijenrode zich schilderen door Jacob Coeman. Het huiselijke tafereel is geschilderd in zachte kleuren met hun dochters, symbolen van welvaart en overdaad. Rechts staat een tot slaaf gemaakte vrouw met een fruitmand.

Het schilderij toont de superioriteit en rijkdom van een Europese koopman en zijn Euraziatische vrouw, evenals de zogenaamde gemoedelijkheid van huisslavernij met slaafgemaakten als vertrouwelingen en bedienden.

Portret van Pieter Cnoll (gest. 1672), eerste opperkoopman te Batavia, zijn echtgenote Cornelia van Nieuwenrode (1629-1692) en hun dochters Catharina (geb. 1653) en Hester (geb. 1658). Op de achtergrond twee tot slaaf gemaakten, waarvan de man de vrijheidsstrijder Untung Soerapati is (Jacob Jansz. Coeman;  collectie Rijksmuseum)

Eén van de tot slaaf gemaakten op het schilderij is waarschijnlijk Untung Suropati (Surapati). Volgens de overlevering wordt Surapati bij een volgende eigenaar mishandeld waarna hij wegloopt en zich ontwikkelt tot legerleider. Hij verzet zich tegen de VOC vanuit Oost-Java waar hij eind zeventiende eeuw een machtige onafhankelijke positie weet op te bouwen.

In de zogeheten Eerste Javaanse Successieoorlog (1703-1708) stuurt de VOC grootschalige militaire expedities om met Surapati en zijn militaire macht af te rekenen. Na zijn dood zou de VOC het lichaam van Surapati hebben opgespoord, verbrand en op zee verspreid. Het laat zien dat de angst groot was.

Bronnen
  • Nancy Jouwe, Wim Manuhutu, Matthias van Rossum, Merve Tosun (red), 2021. Slavernij herbezien: Visuele bronnen over slavernij in de Indonesische archipel en de Indische Oceaan. Edam: LM Publishers

Category: - Comments: Reacties uitgeschakeld voor Pieter Cnoll