Het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen gelegen aan de Mariaplaats heeft in dit verband betekenis als de locatie waar Nicolaas Beets zijn lezing hield over de afschaffing van de slavernij, hoewel het ook duidelijk de welvaart van Utrecht gedurende de 19e eeuw representeert.

De Mariaplaats waaraan het gebouw gelegen is biedt uitzicht op de torens van de Buurkerk en de Dom. De Mariaplaats had vanaf 1391 een bestemming als marktplaats. Tot 1813 stond op de plaats van het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen de Mariakerk, een van de vijf kapittelkerken in Utrecht. De kerk zelf werd gesloopt, hoewel het koor bleef tot 1844 dienst doen als concertzaal. In 1844 werd begonnen met de bouw van het nieuwe neoclassicistische gebouw naar het ontwerp van architect de stadsarchitect van Utrecht, Johannes van Maurik. Op 20 maart 1847 werd de concertzaal ingewijd met een concert. Het bood onderdak aan het Utrechts Symfonie Orkest.

Rond 1874 ontstond het “Museum Kunstliefde” dat twee zalen in het gebouw besloeg. In dit museum dat hier tot 1905 bleef, werden schilderijen tentoongesteld en het was meerdere dagen per week open met op zon- en feestdagen gratis entree.